Het btw-feest

Het is groot feest bij het ministerie van Financiën, ze hebben een 50-jarige, een heuse Abraham; deze maand wordt wet op de omzetbelasting (btw) 50 jaar. Ik ga er vanuit dat het ministerie dit groots viert. En het hele land viert mee. Of heeft  het feestgedruis bij het ministerie een andere oorzaak en is de verhoging van het tarief voor onze eerste levensbehoeften de reden?

De inmiddels 97-jarige Johan Witteveen voert in 1969 als toenmalig minister van Financiën de btw in. Daarmee wordt een nieuwe belasting geboren: belasting over de toegevoegde waarde, de btw dus. Voordat de btw werd geboren vond de heffing op een hele andere manier plaats. Nederland kent dan een stelsel waarbij ondernemers belasting over belasting betalen; als een ondernemer onderdelen koopt om een product te maken, betaalt hij belasting over ieder onderdeel dat hij inkoopt én over de uiteindelijke verkoop van het eindproduct. Zijn concurrent die de onderdelen zelf maakt, hoeft alleen belasting te betalen over de verkoop van het eindproduct.

De geboorte van de btw krijgt de nodige aandacht. In de plaats van geboortekaartjes komt de Rijksvoorlichtingsdienst met een promotiefilmpje met uitleg over de werking van de nieuwe wet. Bij Teleac wordt er een reeks televisie-uitzendingen aan gewijd.

In toespraken op verjaardagen gaat het ook vaak over de cijfertjes, dus nu ook maar even. Er zijn in 1969 twee tarieven: 4 procent voor de eerste levensbehoeften en 12 procent voor de andere goederen. In de jaren 70 klimt het hoge tarief op naar 18 procent. In 1986 wordt het hoge tarief 20 procent, waarna het van 1988 tot 2000 wordt teruggezet naar 17,5 procent. Daarna klimt het op tot 21 procent in 2012. Het lagere btw-tarief begint op 4 procent. In de jaren 80 stijgt het naar 6 procent.

De huidige minister van Financiën heeft vast gedacht dat hij toch iets moest met het getal 50 ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de btw. En ja hoor, hij heeft iets gevonden. Een toevoeging op het lage tarief van 50 procent zodat per 1 januari 2019 het tarief voor onze eerste levensbehoeften 9 procent bedraagt.

Zo’n groot feest vieren gaat natuurlijk niet zomaar. Er gaat de nodige voorbereiding aan vooraf. Kassasystemen moeten worden aangepast, btw-codes in boekhoudprogramma’s opnieuw ingesteld en hele reeksen van producten en diensten van nieuwe prijzen voorzien. Volgens de nieuwsberichten voor veel landgenoten aanleiding om nog even in december in te slaan voordat de verhoging met maar liefst 50 procent werd doorgevoerd.

De totale supermarktomzet was in 2018 ongeveer 36 miljard euro. Dat betekent dat de btw verhoging alleen al voor de supermarktomzet zorgt voor een extra belastingopbrengst van ongeveer 1 miljard euro. En dan hebben we het nog niet over de omzet van horecabedrijven, fietsenmakers, kappers en dergelijke. En daarmee is gelijk ook de laatste twijfel weg over de vraag of het feest is bij het ministerie vanwege de bereikte leeftijd van de jarige of de verhoging die de jarige dit jaar heeft doorgevoerd.

Renger Kok

Belastingadviseur bij Lansigt accountants en belastingadviseurs

We houden de wetgeving voor u in de gaten, zodat ons advies en begeleiding altijd gebaseerd zijn op de meest actuele informatie.