'Met goed advies kom je verder dan met cijfers'

Er is een paradoxale ontwikkeling aan de gang op het gebied van jaarrekeningen. Aan de ene kant worden ze een steeds belangrijker controle-instrument in de wet- en regelgeving, aan de andere kant worden ze voor ondernemers minder relevant. Algemeen directeur en registeraccountant Pieter van der Kwaak legt uit hoe dat komt: “Accountants hebben eigenlijk twee klanten: de ondernemer en het maatschappelijk verkeer.”

Positief-kritisch

Accountants zijn de poortwachters van het maatschappelijk verkeer. Vanwege hun controle mag iedereen erop vertrouwen dat de cijfers kloppen. Dan moeten die controlerende accountants zelf ook te vertrouwen zijn natuurlijk. Daarom heeft het beroep vijf ‘fundamentele beginselen’: professionaliteit, integriteit, objectiviteit, vakbekwaamheid en zorgvuldigheid. “De politiek verwacht een stevige accountant met een positief-kritische instelling,” vertelt Pieter. “Met deze instelling en de beginselen als basis kun je je werk pas goed uitvoeren, is de algemene opvatting. Alles wat de beginselen ‘bedreigt’, moet je vastleggen. En als het misgaat, moet je kunnen bewijzen dat jij netjes hebt gehandeld. Anders wordt je als accountant medeverantwoordelijk gehouden.” 
Volgens Pieter leiden deze opvattingen  tot meer en meer regelgeving en werk voor accountants, terwijl de klant daar niet veel belang bij heeft. Hij haalt het voorbeeld aan van een openstaande post die valt onder ‘onderhanden werk’ of ‘onderhanden project’. “Voor de ondernemer maakt het verschil in terminologie niet uit, maar als het niet goed in de jaarrekening staat, is het wel fout.”

Real-time inzicht

Aan de andere kant werken accountants natuurlijk in dienst van ondernemers. Ze stellen de jaarrekening samen en bieden daarmee inzicht in de financiën. Maar dat jaarlijkse inzicht komt steeds meer als mosterd na de maaltijd. Pieter: “Vroeger was de berekening van de accountant de enige indicatie die een ondernemer had van zijn financiële conditie - los van zijn eigen gevoel. Later zorgden computers voor betrouwbaardere berekeningen en de accountant voor interpretatie van de cijfers, maar het bleef bij een jaarlijkse update. Nu worden steeds meer kasstromen real-time ontsloten met data. Een ondernemer kan elk moment zien hoe die ervoor staat. Daar heeft hij geen jaarrekening meer voor nodig.” Dat is een prachtige ontwikkeling voor ondernemers, maar accountants zet het tot nadenken: Lansigt moet een hoge kwaliteit jaarrekening bieden, maar hebben ondernemers die wel nodig?

Interpreteren van cijfers

Gelukkig blijft er een belangrijke taak voor accountants over: advies. “Wij kunnen ondernemers helpen hun data te ontsluiten. Je kunt namelijk gemakkelijk verdrinken in de data. Wij helpen de kern-gegevens te bepalen, de informatie die een ondernemer in staat stelt zijn onderneming beter te sturen. Welke informatie dat is, is voor elke onderneming anders.” Ook in de jaarrekening ziet Pieter op deze manier nog steeds waarde. “Het is een instrument om de diepte in te gaan. Het leukste aan het werk is het contact met klanten en de jaarrekening geeft de kans om met een ondernemer in gesprek te gaan.” Pieter wil zijn klanten aan het denken zetten. “Hoe richt je jouw bedrijf in? Als klanten met een ondernemingsplan bezig zijn, hebben ze vaak wilde plannen. Dan vertel ik hun graag dit verhaal: Stel, een juwelier behaalt gemiddeld 8000 euro per jaar aan omzet per vierkante meter winkeloppervlak. Begin jij dan direct met 1000 m2?” Pieter lacht. “Cijfers zeggen niet alles, je moet ze wel kunnen interpreteren.”